Help, mijn kind is online! Waar moet ik op letten?

In onze digitale samenleving ontkom je niet aan online invloeden. Iedere ouder krijgt er dan ook op den duur mee te maken: de online speeltuin waarin kinderen willen rennen en vliegen. Dat kan heel erg leuk zijn en biedt ons veel mogelijkheden. Maar er liggen helaas ook een aantal risico’s op de loer. Waar moet je als ouder nou opletten als je kind social media gebruikt? Dat vroegen we de experts van Voorlichting op scholen. 

Kind op social media: online begeleiding

De online speeltuin is fantastisch, mits je bewust bent van de risico’s en sluipgevaren. Kinderen lijken alles dan wel veel sneller in de vingers te hebben dan ouders, maar bewust van de risico’s zijn ze vaak niet. Bovendien houden veel kinderen (en ouders) zich niet aan de leeftijdseisen van 13 en 16 jaar. Die grenzen zijn er echt niet voor niks. Maar veel kinderen maken er toch al gebruik van, soms op verzoek van ouders. Bovendien snappen we de verleiding ook. Ouders spelen daarom een cruciale rol in de begeleiding van kinderen online. Leer kinderen ermee om te gaan en voed ze ook op in online gedrag, dan heb je er als ouder nog grip op.  

Als ouder van een kind is het toverwoord voor social media ‘communicatie’. Praat er simpelweg over. Hoe jonger, hoe beter en vóóral hoe normaler! Kijk samen naar wat er mogelijk is, wat er te zien is en waar er gevaren liggen. Verdiep je als ouder ook in wat er online gebeurt. Kortom: toon belangstelling. Waarom zouden kinderen dit zo leuk vinden? Wat is er zo verleidelijk? Probeer de interesse van een kind in social media te begrijpen in plaats van het angstvallig te verbieden. 

Lees ook: Hoe maak je jezelf zichtbaar op social media?

Mijn kind online: online opvoeden 101

Als ouder wil je een kind natuurlijk beschermen en narigheid voorkomen. Zaken als cyberpesten, online bedreiging, oplichting en sexting zijn nooit acceptabel. Maar toch zien wij het vaak voorbijkomen. Kinderen moeten we dan ook online opvoeden. Wat doe je wel? Wat doe je niet? En vooral: wanneer is iets niet oké of zelfs gevaarlijk? Geef als ouder het goede voorbeeld en begeleid een kind. Gebruik daarbij de volgende tips: 

• Scherm een account af. Dan kunnen vreemden niet zomaar jouw video’s, foto’s of berichten zien. Wat daar risicovol aan is? Anderen kunnen jouw content kopiëren, bewerken en ergens anders delen. Het hebben van veel (onbekende) volgers is het echt niet waard als er iets vervelends wordt gedaan met jouw content. Bovendien kunnen vreemden je op een openbaar account zomaar een bericht sturen. 
• Let op privacy. Vertel geen persoonlijke informatie aan iemand online. Niet aan vreemden, maar ook niet aan bekenden. Zaken als wachtwoorden, adressen en telefoonnummers houden we privé. Daarnaast moeten we goed nadenken over wie onze berichten, foto’s en video’s mogen zien en wie niet. 
• Praat liever niet met mensen die je in het echt ook niet kent. Natuurlijk kun je ook leuke mensen tegenkomen. Maar helaas zitten de rotte appels er op het internet ook tussen en herken je die soms minder snel. Twijfel je of het echt iemand is die je kent? Dan kun je het altijd checken bij de echte persoon! 
• Gedraag je. Wat we in het echte leven niet accepteren, accepteren we ook niet online. Vaak reageren mensen online namelijk heel anders, omdat ze het verkeerd interpreteren, het anoniem kan of omdat ze iemand niet kennen. Iedereen reageert op elkaar en al snel weet niemand meer precies waar het misging. Daar wordt niemand vrolijk van. Meng je dus niet in discussies, zeg geen nare dingen, en pest niet terug. 
• Zorg voor ouderlijk toezicht, maar overdrijf niet. Als ouder kun je meekijken met wat een kind online doet. Maar je kunt je vast voorstellen dat als iemand je continu in de gaten houdt, dat behoorlijk vervelend is. Het maakt vertrouwen in ieder geval niet beter. Blijf daarom redelijk, stel zaken als schermtijd en beperkingen in, maar praat er vooral over! 

Veel kinderen durven het niet tegen hun ouders te vertellen als er vervelende dingen online gebeuren. De redenen zijn verschillend, maar vaak is er schaamte, of angst dat het kind niet meer op social media mag. Ook hierin is het belangrijk om jouw kind duidelijk te maken dat ze bij je terecht kunnen als er iets gebeurt. Vaak is het namelijk niet eens hun schuld. Praat samen over wat er online gebeurt en maak samen afspraken. 

Beeldmateriaal delen

Die ene leuke foto van het gezin, een uitje of portret… Die foto’s wil je natuurlijk aan meer mensen laten zien. Daar is ook niks mis mee. Maar we moeten er wel goed over nadenken. Met wie deel je die foto of video eigenlijk? En wat kan ermee gebeuren?

Laten we eerst bij het beginprincipe beginnen. Let op wie er op het beeld staan. Zomaar een foto of video maken van iemand anders is strafbaar in verband met de Privacywet. Iemand mag een foto of video dus ook niet zomaar verder delen zonder toestemming. Foto’s en video’s worden dan ook vaak in vertrouwen gedeeld. Maar zodra een foto of video verstuurd is, heb je eigenlijk geen directe controle meer over wat er precies mee gebeurt. 

Misschien ken je het gezegde wel: alles wat op het internet staat, blijft op het internet. Niets is minder waar. Staat iets er eenmaal op, dan blijft het op het internet bewaard. Ook wanneer je een foto verwijdert, ook wanneer iemand jouw foto maar een aantal seconden ‘mag’ zien. In veel algemene voorwaarden van social media-platformen zijn bovendien belangrijke eigendomsregels opgenomen wat betreft beeldmateriaal. Vrij weinig mensen lezen deze regels allemaal door, daarvoor zijn het simpelweg teveel pagina’s. Maar zodra je iets upload, dan is het soms eigendom van een platform. Denk daarbij bijvoorbeeld aan profielfoto’s. Ook blijven ontvangen en verstuurde foto’s binnen jouw account opgeslagen. Daar moeten we dus goed over nadenken. Meer weten over het delen van foto’s? Daar schreven we dit artikel over. 

Lees ook: Welke foto’s van mijn kind deel ik op social media?

Gebruikt je kind social media? Blijf op de hoogte als ouder

De social media van een kind is als ouder een lastig thema om in de gaten te houden. Bij Voorlichting op scholen doen wij niets anders. Wij spreken dagelijks veel leerlingen, ouders en leerkrachten en zitten er bovenop. Daarnaast doen wij onderzoek, zoals ons onderzoek over Omegle.