Het is een herkenbaar schrikbeeld van werkende ouders: de crèche of school belt dat je kind ziek is. Of je hem wilt komen ophalen, zo gauw mogelijk. Net vandaag heeft je partner een congres aan de andere kant van het land, opa en oma zijn op fietsvakantie. Er zit niets anders op dan het werk uit je handen te laten vallen en je kind thuis in zijn bedje te stoppen. Voor dit soort situaties bestaat het zorgverlof. Maar welke mogelijkheden heb je als werknemer nu eigenlijk, en zijn die overal hetzelfde? En hoe zit dat als je ondernemer bent? Wij maken je wegwijs in de wereld van het zorgverlof voor je kind en delen de ervaringen van andere zakenmama’s.
Mijn kind is ziek en ik moet werken, wat nu?
Het komt nooit uit wanneer je kind ziek is. Toch bestaat er een grote kans dat je hier als werkende ouder meer te maken krijgt. Zeker in het eerste jaar is je kind regelmatig ziek (en jij misschien ook wel…😅). Gezinsvriendelijke werkgevers snappen dit, waardoor je eenvoudiger kunt schakelen. Maar gelukkig is er ook wettelijk verlof geregeld om je in dit soort situaties te helpen.
Zorgverlof is een regeling die je recht geeft om onder werktijd voor een zieke naaste te zorgen. Dit kan een kind zijn, maar ook een partner, ouder of ander familielid dat jouw hulp nodig heeft. Denk aan dokters- of ziekenhuisbezoekjes of dagelijkse ondersteuning bij ziekte.
Er zijn drie soorten zorgverlof:
- Calamiteitenverlof (voor acute situaties).
- Kortdurend zorgverlof (voor een korte periode van intensieve zorg).
- Langdurend zorgverlof (voor langdurige zorgsituaties).
Calamiteitenverlof
Is je kind ziek geworden en ben jij de enige die je kind kan opvangen? Dan kun je calamiteitenverlof of kort verzuimverlof opnemen. Het gaat dan dus om een onvoorziene, vervelende situatie die meteen je aandacht vraagt. Hierbij kun je ook denken aan een onverwacht doktersbezoek met je kind. Maar ook als je onverwachts een loodgieter moet binnenlaten vanwege een kapotte waterleiding.
Belangrijke punten:
- Overleg altijd met je leidinggevende voor je vertrekt. In principe mogen ze jouw verzoek niet weigeren, tenzij ze kunnen aantonen dat het bedrijf in de problemen komt als jij vertrekt. Als overleg niet mogelijk is, stuur dan een e-mail of bel.
- Het verlof duurt zo lang als nodig is om de situatie op te lossen, maar maximaal 24 uur.
- Het verlof wordt volledig doorbetaald, tenzij je cao anders bepaalt.
- Een voorwaarde is dat het echt om een onvoorziene situatie gaat. Je kunt dit dus niet inzetten als je kind al ziek was.
Zo’n calamiteitenverlof duurt maximaal 24 uur. Is je kind de volgende dag nog niet beter? Dan gaat het kortdurend zorgverlof in.
Kortdurend zorgverlof
Als de zorg langer duurt dan 24 uur, kun je kortdurend zorgverlof aanvragen. Bespreek je situatie altijd met je leidinggevende. Wellicht dat je samen kunt kijken naar alternatieve oplossingen, zoals het ruilen van een dienst of een andere flexibele oplossing.
Belangrijke punten:
- Jij bent de enige die voor de zieke kan zorgen.
- Je mag per jaar maximaal twee keer je werkweek aan uren opnemen (bij een werkweek van 36 uur is dit 72 uur).
- Je krijgt tijdens dit verlof 70% van je salaris, met een minimum van het wettelijk minimumloon.
- Je blijft vakantiedagen opbouwen tijdens kortdurend zorgverlof.
- Vraag dit verlof aan bij je leidinggevende, en lever bewijs als daarom wordt gevraagd (bijvoorbeeld een doktersverklaring).
Goed om te weten: je kunt ook zorgverlof aanvragen voor het kind van je partner met wie je samenwoont, of voor het pleegkind dat bij jullie in huis woont.
Word je zelf ziek tijdens zorgverlof? Neem dan contact op met je leidinggevende. Meestal kan je je ziekmelden en stopt het kortdurend zorgverlof.
Langdurend zorgverlof
Als je langer dan een paar dagen zorg moet dragen voor een ziek kind – of een andere naaste – geldt het langdurend zorgverlof. Het gaat hierbij vaak om ernstige situaties, zoals een chronische of levensbedreigende ziekte of een complexe beperking. Langdurig zorgverlof wordt ook vaak door mantelzorgers benut.
Belangrijke punten:
- Jij bent de enige die voor de zieke kan zorgen.
- Je mag per jaar maximaal zes keer je werkweek aan uren opnemen (bij een werkweek van 36 uur is dit 216 uur).
- Je werkgever hoeft je salaris tijdens dit verlof niet door te betalen.
- Vraag het verlof minimaal twee weken van tevoren aan.
- In overleg kun je verlofuren spreiden, bijvoorbeeld door parttime te werken.
Uitzonderingen op zorgverlof
Er zijn een aantal belangrijke uitzonderen op zorgverlof die je moet weten:
Wanneer je kind in het ziekenhuis ligt
Voor zowel kortdurend als langdurend zorgverlof geldt dat jij de enige bent die op dat moment kan zorgen voor de zieke. Lukt je kind in het ziekenhuis, dan wordt hij/zij al verzorgd en heb je dus geen recht op zorgverlof. Zo ondervond ook bedrijfsadviseur Eva: “Toen mijn dochter een paar dagen in het ziekenhuis lag, had ik geen recht op kortdurend zorgverlof. De verzorging van mijn kind lag op dat moment namelijk ergens anders: bij de verpleging. Maar mijn hoofd stond echt niet naar werken, ik wilde bij mijn kind zijn. Gelukkig was mijn werkgever heel schappelijk en kreeg ik na een goed gesprek toch die paar dagen doorbetaald zorgverlof.”
Andere afspraken zorgverlof in cao
De wettelijke regelingen voor zorgverlof kunnen in je cao anders zijn ingevuld. Soms vallen de afspraken gunstiger of juist minder gunstig uit. De afspraken in de cao gaan altijd voor op de wet.
Let hierop:
- Controleer of de doorbetaling tijdens verlof anders is geregeld.
- Check of er aanvullende verlofregelingen zijn binnen jouw cao.
Ouderschapsverlof: een extra optie
Als de regelingen voor zorgverlof niet voldoende zijn, kun je overwegen om ouderschapsverlof in te zetten. Dit verlof is niet specifiek bedoeld voor zorg, maar biedt wel meer flexibiliteit.
Belangrijke punten:
- Ouderschapsverlof geeft recht op 26 keer je werkweek aan uren (bij een werkweek van 36 uur is dit 936 uur).
- Het verlof is meestal onbetaald, tenzij je cao anders bepaalt.
- Je kunt het verlof gespreid opnemen.
Lees ook: Kinderopvang: is dat nou goed of slecht voor je kind?
Zorgverlof voor zelfstandigen: wat zijn de mogelijkheden?
Als zelfstandige heb je geen recht op zorgverlof, omdat je geen werkgever hebt die je loon doorbetaalt. Wel kun je je verzekeren tegen inkomensverlies. Sommige verzekeringen bieden een uitkering als je langdurig zorg moet verlenen en daardoor minder kunt werken.
Tip: bespreek met je opdrachtgevers of er ruimte is om je werkuren tijdelijk aan te passen als je zorg moet verlenen.

Hoeveel dagen kun je zorgverlof opnemen?
Hoelang je zorgverlof kunt opnemen verschilt per soort verlof én per bedrijf. In principe mag je per jaar maximaal 2 keer het aantal uren dat je wekelijks werkt opnemen als kortdurend zorgverlof. Werk je bijvoorbeeld 36 uur per week? Dan kun je per jaar 72 uur kortdurend zorgverlof opnemen. Dit mogen dus meerdere keren verlof zijn in één jaar. Hierbij wordt niet gerekend van 1 januari tot en met 31 december: de 12 maanden gaan in op de datum waarop je kortdurend zorgverlof start.
Het langdurig zorgverlof kun je in één keer opnemen of verspreid over het jaar. In het laatste geval kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om – in overleg met je leidinggevende – voor een periode van maximaal 12 weken in deeltijd te werken. In totaal mag je in een jaar tijd maximaal 6 keer het aantal uren dat je wekelijks werkt opnemen als langdurig zorgverlof. Dus werk je bijvoorbeeld 32 uur? Dan heb je jaarlijks recht op maximaal 192 uur langdurig zorgverlof.
Het kan zo zijn dat jouw werkgever andere regels en uren hanteert. Dat betekent niet dat je werkgever op eigen houtje mag afwijken van de regeling: andere afspraken moeten vastgelegd worden in de cao, of afgestemd zijn met de ondernemingsraad. Zo vertelt Chaira, werkzaam als maatschappelijk werker: “Ik werk in de sector Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening en heb de mazzel dat het bij ons ruimer wordt berekend. Het maximum aantal uren verlof wordt hier vermenigvuldigd met 13 in plaats van 12. Maar ja, het kan helaas ook zo zijn dat het in jouw sector juist ongunstiger uitvalt.”

Hoe neem je zorgverlof op voor je kind?
Moet je dringend weg om je zieke kind op te halen? Je werkgever mag calamiteitenverlof of kortdurend zorgverlof eigenlijk niet weigeren, tenzij jouw afwezigheid aantoonbare ernstige problemen oplevert voor de organisatie. Voor een goede werkrelatie is het natuurlijk aan te raden om altijd even af te stemmen met je leidinggevende. Gaat dat niet persoonlijk, dan in ieder geval telefonisch of per e-mail. Je werkgever heeft overigens wel het recht om achteraf om een bewijs te vragen, zoals een doktersverklaring.
Bij langdurig zorgverlof werkt het iets anders. Aangezien het hier niet om ad hoc situaties gaat, moet je dit verlof minimaal twee weken van tevoren schriftelijk aanvragen bij je werkgever. Ook dan mag de werkgever het verlof in principe niet weigeren, mits je de noodzaak van het verlof duidelijk kunt aantonen. Kom je er niet uit met je werkgever? Dan kun je contact opnemen met personeelszaken, de vakbond of rechtshulp.
Krijg je doorbetaald tijdens je zorgverlof?
Tijdens het calamiteitenverlof word je volledig doorbetaald, tenzij hier andere afspraken over gemaakt zijn binnen jouw cao. Zodra het kortdurend verlof ingaat heb je recht op ten minste 70% van je loon. In deze periode loopt de opbouw van je vakantiedagen gewoon door.
Langdurig zorgverlof is in principe onbetaald. Sommige sectoren of bedrijven hebben dit echter anders geregeld, dus check het zeker even bij je werkgever. Marloes, leerplichtambtenaar bij een middelgrote gemeente, vertelt dat ze tijdens haar langdurig zorgverlof 50% van haar salaris kreeg doorbetaald. “Superfijn, want zorgverlof neem je echt niet voor je plezier op. Maar als ik een paar dagen kortdurend zorgverlof moet opnemen als mijn kinderen griep hebben, moet ik wel zelf 50% salaris inleveren. Het werkt dus beide kanten op, wat ik eigenlijk ook wel eerlijk vind.”
Lees ook: Vitaliteitsverlof: wat houdt het in en wat levert het je op?
Bron: Rijksoverheid