Bijna de helft van de Nederlandse volwassenen (48%) heeft ooit in het leven een psychische aandoening gehad. Uitgesplitst naar de verschillende hoofdgroepen zijn de cijfers als volgt: 29% voor angststoornissen, 28% voor stemmingsstoornissen en 17% voor middelenstoornissen (bron: Trimbos). Veel mama’s hebben hier dan ook mee te maken. Is het hebben van een psychische aandoening lastig als moeder? Jazeker, maar je kan het jezelf wel makkelijker maken. In deze column vertelt ervaringsdeskundige Ellen je er meer over.
Mijn psychische kwetsbaarheid
Ik ben een moeder van twee kinderen (6 en 11 jaar) en heb een bipolaire stoornis type 2. Dit betekent diepe dalen en hoge pieken, maar gelukkig geen waanbeelden of andersoortige psychoses. Het heeft 40 jaar geduurd voordat we dit wisten. Mijn vader heeft een bipolaire stoornis type 1 en dat was altijd mijn angst, had ik dat ook? Dat niet, maar wel een andere soort. Inmiddels weet ik er redelijk mee om te gaan. Ik probeer in balans te blijven, maar blijf natuurlijk een vrouw, en onze hormonen zijn nou eenmaal niet altijd in balans. Maar als moeder verandert er naast je hormonen gewoon heel veel en heb je de balans niet altijd in eigen hand. Hoe ga je dan om met je psychische kwetsbaarheid als je moeder wordt of bent?
Bang voor postnatale depressie
In verband met de psychische stoornissen in de familie en een depressie op mijn 18e vond ik het best spannend of ik na mijn eerste kindje bijvoorbeeld geen postnatale depressie zou krijgen. Dit bleef gelukkig uit. Wel had ik een jaar na de geboorte van mijn dochter last van de dertigersdip. Ik had de neiging om de perfecte moeder, echtgenoot, dochter, vriendin en werknemer te willen zijn. Dat lukte me helaas niet. Ik las toen het boek ‘Perfecte moeders bestaan niet’ van schrijfster Diana Koster. Echt een aanrader voor mensen die zich hierin herkennen! Ik probeerde gas terug te nemen en ook op dingen nee te zeggen.
Nee of ja zeggen?
Nee zeggen doe je als moeder sowieso heel vaak, vooral tegen je kinderen. Maar zeg ook eens JA tegen jezelf. Als je een psychische kwetsbaarheid hebt, zal je als moeder goed voor jezelf moeten zorgen. Iedere moeder en iedere vader zou dat moeten, maar als je een psychische aandoening hebt zul je daar extra je best voor moeten doen. Dat ben je naar mijn idee niet alleen aan jezelf verplicht maar ook aan je kinderen. Hulp vragen hoort daar ook bij, iets wat ik super moeilijk vind en blijf vinden. Mijn ervaring is dat andere moeders en vaders best willen helpen. Je moet het alleen wel vragen. En op het moment dat het met jou wat beter gaat, kun je hen weer een gunst verlenen.
Maak je kinderen deelgenoot van je behoeftes
Wat ik daarnaast belangrijk vind, is dat je je psychische kwetsbaarheid meeneemt in je dagelijkse leven met je kinderen. Je hoeft kinderen niet te vertellen wat je hebt of ervaart, maar je kan kinderen wel vertellen welke behoeftes je op dat moment hebt. Bijvoorbeeld: “Ik heb vandaag tussen 10 en 2 uur tijd voor jullie, maar tussen 2 en 3 uur heb ik even tijd voor mezelf nodig”. Ga dan gewoon eens wandelen (als dat kan), lees een boek, doe een half uur yoga of ga mediteren. Belangrijke tip: probeer wel echt even je handen vrij te hebben, want yoga met schreeuwende kinderen beneden is niet zo rustgevend. Naast goed voor jezelf zorgen, bereik je er ook mee dat je je kinderen zo leert omgaan met behoeftes van een ander. Dat is een wijze les voor iedereen.
Lees ook: Column: Moeders verdienen meer waardering voor onbetaald werk
Beeld header: © Monica Turlui via Pexels