Bijna de helft (43%) van de vrouwen heeft wel eens te maken met discriminatie vanwege haar zwangerschap, moederschap of kinderwens. Een heftig percentage, zeker als je weet dat maar weinig vrouwen dit melden. Vaak komt dit door angst voor eventuele gevolgen, óf omdat ze denken dat het er nou eenmaal bij hoort en ze niet weten wat hun rechten zijn. In dit artikel vertellen we je meer over zwangerschapsdiscriminatie en wat je ertegen kunt doen.
Een paar weken geleden schreven we in het artikel ‘Zwanger zijn en solliciteren: wat mag en wat moet?’ al over de dilemma’s die een zwangerschap kan oproepen bij zowel de zwangere als de (potentiële) werkgever. Want wat doe je als je net op je roze wolk zit en juist op dat moment je droomvacature voorbij komt?
We vertelden je dat je als zwangere sollicitant behoorlijk wat rechten hebt. Maar in de praktijk zijn werkgevers je soms een stap voor en krijg je de kans niet om in aanmerking te komen. Zo schreef een recruitment medewerker op LinkedIn dat haar HR-manager haar het volgende opdroeg: “Zoek maar geen jonge meid, want die moeten nog zwanger worden. Ik kan het niet hebben als ze een tijdje uitvalt. Ik zoek een stabiele factor op de afdeling.” (Je begrijpt het… wij kregen hier regelrecht de kriebels van op de redactie).
Niet worden uitgenodigd voor een sollicitatie, tijdens de sollicitatieprocedure zonder duidelijke redenen worden afgewezen of geen contractverlenging krijgen zodra bekend is dat je zwanger bent: het komt voor bij allerlei type bedrijven. Of het nu kleine non-profit organisaties zijn of grote commerciële bedrijven, met veel of weinig vrouwen in dienst; volgens het College voor de Rechten van de Mens is zwangerschapsdiscriminatie een hardnekkig probleem.
Er zijn meerdere oorzaken van deze vorm van discriminatie:
Overigens komt deze vorm van discriminatie niet alleen voor bij zwangere vrouwen. Zoals blijkt uit het voorbeeld van de HR-manager kan het gebeuren dat je als vrouw binnen een bepaalde leeftijdscategorie als een soort risico wordt gezien, omdat er mógelijk een kinderwens is. En als je eenmaal moeder bent kun je bijvoorbeeld op weerstand stuiten als je verlof wilt opnemen – verlof waar je wel recht op hebt. Dit bleek uit de rechtszaak die een jonge moeder onlangs aanspande tegen haar werkgever.
De overheid heeft zwangerschapsdiscriminatie al een tijd op de agenda staan. Zo was er de laatste jaren onder meer voorlichting via de GGD’s, verloskundigen en consultatiebureaus, maar uit het onderzoek van het College voor de Rechten van de Mens blijkt dat deze informatie weinig effect heeft gehad. Op Internationale Vrouwendag afgelopen maart vond er dan ook een debat plaats, waarbij minister van Gennip beloofde meer aandacht te hebben voor het tegengaan van zwangerschapsdiscriminatie. Zo is de minister bijvoorbeeld van plan om werkgevers te stimuleren de combinatie werk en zwangerschap bespreekbaar te maken op de werkvloer.
Hier zit dan ook de angel: alhoewel er juridisch al best het een en ander goed geregeld is, doet maar 11% van de vrouwen die zwangerschapsdiscriminatie ervaart aangifte. Het merendeel van de vrouwen blijkt niet goed geïnformeerd te zijn over haar rechten. Zo spelen er regelmatig situaties op de werkvloer die door de vrouw zelf niet als zwangerschapsdiscriminatie worden herkend. Dit speelt vooral bij kwesties rondom verlof en terugkeren na bevallingsverlof.
Ook zijn sommige vrouwen bang voor negatieve consequenties van een aangifte. Zwangerschapsdiscriminatie is niet altijd te bewijzen en als werknemer heb je in principe een afhankelijkheidsrelatie met je werkgever. Als je tijdelijke contract tijdens je zwangerschap bijvoorbeeld wordt beëindigd, kan de werkgever redenen opgeven die wél binnen de wet passen. Zo ging comedian Soundos El Ahmadi vorig viral: “Ik heb eerlijk tegen de productiemaatschappij verteld dat ik zwanger ben. Nu willen ze mij niet meer. Ben er werkelijk kapot van. Had ik mijn bek moeten houden?” Soundos kreeg te horen dat het “artistiek niet meer klopte”. Hoewel ze geen juridische actie ondernam, kreeg haar Instagrampost met een oproep tot verandering veel bijval.
Tot slot zijn veel vrouwen empathisch: ze snappen dat het voor een werkgever pittig kan zijn als ze lang afwezig zijn vanwege zwangerschaps- of ouderschapsverlof. Veel discriminatie wordt dus niet openbaar gemaakt. Vrouwen zijn vaak loyaal en dat is een prachtige eigenschap. Maar tegelijkertijd is het jammer als dit hun loopbaanontwikkeling in de weg staat.
Wat kun je zelf doen als je vermoedt dat je benadeeld wordt vanwege je zwangerschap, moederschap of kinderwens? Allereerst is het goed om je bewust te zijn van je rechten en plichten. Zowel tijdens werktijd als in een sollicitatieproces, bij contractverlengingen en wat betreft het opnemen van verlof. Ook in bepaalde bijzondere situaties heb je wellicht meer rechten dan je denkt, zoals na complicaties tijdens je zwangerschap of bevalling. Meer informatie vind je hier.
Voor werkgevers is het fijn om te weten waar ze aan toe zijn. Het is daarom een goed idee om tijdens je zwangerschap met je werkgever om de tafel te gaan zitten om alvast afspraken te maken over de komende tijd. WOMEN INC en 24Baby hebben een handig ‘Gespreksstarter’-formulier gemaakt dat jullie kan helpen om alles duidelijk in kaart te krijgen. Het formulier somt ook meteen de belangrijkste rechten en verantwoordelijkheden op voor jou en je werkgever, zoals over gewenste werkaanpassingen, verlofdata en het geven van borstvoeding.
En tot slot: maak zwangerschapsdiscriminatie bespreekbaar. Probeer eerst een oplossing te vinden samen met je werkgever. Misschien is je werkgever niet goed geïnformeerd en kun je er gemakkelijk samen uitkomen. Als je dat punt al voorbij bent, zijn er verschillende instanties die je kunt inschakelen. Niet alleen het College voor de Rechten van de Mens, maar ook het Juridisch Loket of een lokale Anti Discriminatie Voorziening. Als laatste stap kun je naar de rechter stappen, als je kunt bewijzen dat je slachtoffer bent geworden van zwangerschapsdiscriminatie. Mogelijk krijg je dan een schadevergoeding toegewezen.
Natuurlijk hopen we dat het nooit zo ver hoeft te komen. En dat we, door onszelf goed te informeren en op tijd voor onszelf op te komen, werkgevers meer bewust kunnen maken van de ruimte die wij als (aanstaande) moeders mogen benutten.
Heb jij ervaring met zwangerschapsdiscriminatie? Laat het weten in de reacties of stuur gerust een DM via Instagram!
Als moeder wil je natuurlijk het beste voor je kind, maar tegelijkertijd is het ook belangrijk om aan jezelf te werken. Veel moeders kiezen ervoor
Wil je eens een keer wat anders bezoeken dan een speeltuin, dierentuin of zwembad? Er zijn talrijke prachtige kastelen in Nederland, die ook nog eens
Geef je nog steeds borstvoeding? En slaapt hij al door? Nee, als je hem telkens de borst geeft als hij wakker wordt, dan snap ik
Het ultieme momentje voor jezelf, wekelijks in je inbox? Yes! Elke maandag sturen we je 3 bite-sized stukjes content, speciaal voor jou geselecteerd. Perfect voor als je 5 minuutjes voor jezelf hebt op de bank, in bed of – tja, laten we maar gewoon eerlijk zijn ;) – op de wc.
Geen standaard nieuwsbrief, maar elke week jouw portie me-time. Mails om naar uit te kijken, voor en door zakenmama’s.
