Dat werken en moederschap prima samen gaan, weten jij en ik wel. Wij vinden dat (fulltime) werken als moeder helemaal oké is, maar anno 2023 zijn de meningen daarover nog altijd verdeeld. Sterker nog: veel vrouwen krijgen bakken met kritiek over zich heen, simpelweg omdat ze moeder zijn. Het bekritiseren, benadelen of degraderen van moeders op basis van hun (opvoed)keuzes noemen we ook wel momshaming. Wat drijft mensen hiertoe? Wij vroegen dit aan twee psychologen.
We leven steeds meer in een maatschappij waarin we mensen aanmoedigen zichzelf te zijn, een eigen mening te hebben en te doen wat hij of zijn wilt. Althans, dat zou je denken – want in werkelijkheid zit de vork anders in de steel. Dat merken we vooral onder moeders. Vaders worden geprezen als ze, naast het werken, voor hun kind zorgen en samen iets leuks gaan doen. Moeders worden bekritiseerd, beoordeeld en verbaal soms met de grond gelijk gemaakt. Een baan hebben naast moeder zijn, of de oppas inhuren zodat jij in het weekend ook even vrij bent? Nee hoor, dat is volgens sommigen écht niet oké, en dat moet iedereen ook weten. Moeder zijn komt vaak met een hele lading kritiek van anderen. Waarom zijn mensen toch zo geneigd om te beoordelen en te bekritiseren? We vroegen twee psychologen hoe dit nou eigenlijk zit.
Lees ook: Waarom fulltime werken als moeder helemaal oké is
In het dagelijks leven krijg je al vaak te maken met ongevraagde meningen, maar op social media kan het de spuigaten uitlopen. Heb je de reacties onder video’s die een taboe aankaarten wel eens gezien? Die zijn over het algemeen niet mild. Volgens psycholoog Mariska Fissette komt dat hierdoor: “Negatieve reacties op social media worden veelal gegeven door mensen die onvrede ervaren in hun eigen leven; op privégebied of op werk, maar het kan ook gaan over ontevredenheid over de balans daartussen. Deze mensen voelen zich vaak niet geaccepteerd of gezien door de buitenwereld. Waar het volgens mij vooral om gaat, is dat ze zichzelf niet voldoende zien en respecteren. Dat kan zich uiten in oordelen naar anderen toe. Vaak gaan die oordelen dus stiekem helemaal niet over de ander, maar wijst die persoon zichzelf af. Wellicht mooi om in gedachten te houden als je zelf negatieve opmerkingen krijgt op jouw social-media-account. Het zegt niets over jou, maar veelal van alles over de ander.”
Psycholoog Myrthe Groeneweg zegt daar het volgende over: “Volgens de ‘social judgement theory’ beoordelen wij als mens een statement of bericht automatisch als positief of negatief (op een schaal) zodra we deze zien/horen/lezen. Dit doen we op basis van ons eigen ego en de visies die we op dat moment op het leven hebben. Volgens de ‘spiral of silence’ zijn we als mens geneigd onze meningen over controversiële onderwerpen te delen wanneer deze we deze mening (onbewust) als populair categoriseren. Het tegenovergestelde is ook waar. We zijn geneigd onze meningen niet openlijk te delen wanneer we deze mening (onbewust) als niet populair categoriseren.
Kort samengevat: we beoordelen iets automatisch als positief of negatief en zijn geneigd om een mening aan te nemen die de rest ook deelt. Heb je een mening die (naar jouw idee) niet veel mensen delen? Dan ben je minder geneigd om jouw zegje te doen. We willen namelijk niet zelf ook nog veroordeeld worden door anderen. “Uiteindelijk handelt men op basis van wat hem/haar het meeste dient. Gedrag heeft in principe altijd een ‘positieve’ intentie; gedrag moet iemand iets opleveren. 9 van de 10 keer heeft die positieve intentie te maken met het eigen zelfvertrouwen. Het plaatsen van een negatieve comment/uiten van een mening kan voelen als een goedkeuring van het eigen gedrag/het eigen kunnen, een risicobeperking op sociale isolatie/een kans op populariteit”, aldus Myrthe.
Artikel gaat verder onder de foto.
Waar er een begint, volgen er meer. Daar zegt Mariska het volgende over: “Lastig wordt het al helemaal als de negatieve opmerkingen door anderen worden bijgevallen; zeker als je het hebt over taboes in stand houden. Degene die negatieve opmerkingen plaatst, wordt op die manier bevestigd en kijkt daardoor (waarschijnlijk) al helemaal niet meer naar zichzelf.”
Veel mensen zeggen dus iets omdat ze weten dat dit een veel gedeelde mening is en dat zij bijval zullen krijgen van anderen. Tegelijkertijd weten we diep van binnen ook goed dat woorden pijn kunnen doen en veel schade aan kunnen richten. Waarom doen we het dan? Zoals Myrthe al eerder aangaf, moet ons gedrag ons iets opleveren. Daarnaast kunnen mensen er niet goed tegen dat iemand anders het ‘beter heeft’. Door daar iets naars over te zeggen, haal je diegene naar beneden, waardoor jij stijgt. Myrthe: “Een ander geen slecht gevoel geven door geen negatieve comment te plaatsen (positieve zaak) weegt voor mensen mogelijk minder zwaar dan een deuk in het eigen zelfvertrouwen (negatieve zaak). (…) Het uiten van meningen heeft ook een sociaal-maatschappelijke functie. Op deze manier beslissen we met elkaar hoe ‘we’ over het algemeen denken over controversiële of moreel geladen onderwerpen. Het uiten van meningen door middel van negatieve comments is daarmee dus ook een vorm van sociale controle. “
We willen allemaal graag aardig worden gevonden door anderen, dus het is een logische reactie. Helaas maken we daar geen verschil mee, in tegendeel. Als we altijd maar doen en zeggen wat anderen gewend zijn, worden bepaalde gevoelige onderwerpen nooit aangesneden. De algemene mening daarover verandert dan ook niet. Verandering maken begint bij jezelf, dat blijkt maar weer.
Moeder zijn is al lastig genoeg zonder dat je allerlei kritiek en commentaar over je heen krijgt. Het is goed om bij jezelf te blijven en te bedenken dat deze reacties eigenlijk niets over jou zeggen. Mariska: “Bedenk dat degene die negatieve comments plaatst zich gezien, gehoord en geaccepteerd wilt voelen en hier op deze manier op een negatieve manier om vraagt. Vraag jezelf dus af of je er op wilt reageren of niet.”
Headerbeeld: Christin Hume via Unsplash
Lees ook: 8 moeders vertellen over momshaming op de werkvloer
Na twaalf jaar haar eigen salon te hebben gerund, was Lindsay van der Meijs toe aan iets anders. In deze editie van Zakenmama in the
‘Wat draagt jouw kind zich toch voorbeeldig! Het is zo’n schatje!’ Krijg jij met enige regelmaat zo’n lieve, positieve opmerking als je kind weer naar
Mierzoete schuimpjes, (chocolade) pepernoten en een stukje speculaas: het sinterklaasfeest staat in het teken van zowel cadeautjes als heerlijke lekkernijen. Een zak kruidnoten doet het
Het ultieme momentje voor jezelf, wekelijks in je inbox? Yes! Elke maandag sturen we je 3 bite-sized stukjes content, speciaal voor jou geselecteerd. Perfect voor als je 5 minuutjes voor jezelf hebt op de bank, in bed of – tja, laten we maar gewoon eerlijk zijn ;) – op de wc.
Geen standaard nieuwsbrief, maar elke week jouw portie me-time. Mails om naar uit te kijken, voor en door zakenmama’s.
