Steeds meer werkgevers besteden aandacht aan de vitaliteit van hun werknemers. Gelukkig maar, want het is zó belangrijk (en lastig) om een goede balans te vinden tussen werk en privé. Niet alleen op dit moment, maar ook op de langere termijn. Zo is het ‘vitaliteitsverlof’ in opkomst. Maar wat is dat nu precies, wie kan er gebruik van maken en wat levert het je op?
Sabbatical, adv, atv, zorgverlof, bijzonder verlof, calamiteitenverlof, kort verzuimverlof, zwangerschapsverlof, geboorteverlof… De mogelijkheden om je werkende leven op een prettige manier in te richten lijken wel eindeloos. Dat is dan ook geen overbodige luxe: werkgevers willen in deze tijden dolgraag hun werknemers binnenboord houden.
Tegelijkertijd meldde het Parool vorig jaar nog een verontrustend beeld, op basis van onderzoek uitgevoerd door ABN Amro: het werknemerswelzijn was tot een dieptepunt gedaald. De baanzekerheid dankzij het grote aantal vacatures woog niet meer op tegen de enorme personeelstekorten en krapte op de werkvloer. Best alarmerend (maar ook begrijpelijk met een pandemie): de maatstaf voor een goede balans tussen werk en privé daalde het meest.
Werkgevers worden daarom aangespoord meer aandacht te besteden aan het welzijn van hun personeel, bijvoorbeeld door coulant om te gaan met verlof en werktijden. Hierbij gaat het niet alleen om het – zonder argwanende blikken – eerder weg kunnen gaan van kantoor om je zieke kind op te halen, maar ook de mogelijkheid krijgen om voor korte óf langere termijn afstand te nemen van het werk. Enter een van de nieuwste opties binnen het personeelsbeleid: het vitaliteitsverlof.
Lees ook: Gelukkig zijn in je werk: zo krijg je het voor elkaar
Werkgeluk en vitaliteit zijn twee begrippen die nauw met elkaar verbonden zijn. Vitaliteit verwijst namelijk naar de staat van levendigheid, energie en levenskracht van een persoon. Het houdt in dat iemand fysiek, mentaal en emotioneel gezond is en over voldoende energie en veerkracht beschikt om zijn of haar dagelijkse activiteiten uit te voeren. Vitaliteit heeft te maken met een gevoel van welzijn, vitaliteit en levenslust.
Als een werkgever investeert in vitaliteit, zal het werkgeluk ook behoorlijk toenemen. Een vitale werknemer is gemotiveerd, lichamelijk gezond, ontspannen én heeft een goede werk-privé-balans. Niet alleen nu, of over een half jaar, maar structureel. Als je je prettig en fit voelt, is de kans groter dat je je vol energie voor je werkgever blijft inzetten. Duurzame inzetbaarheid dus. En soms is het dan nodig om even pas op de plaats te maken en juist niét met werk bezig te zijn.
Het vitaliteitsverlof is een vorm van buitengewoon verlof, dat in eerste instantie bedoeld is voor serieuze zaken in het leven. Zo noemt vakbond AVV het “grotere levensvraagstukken die meer tijd, aandacht en zorg vragen en die over een langere periode spelen. Denk hierbij aan een veelheid van zaken, bijvoorbeeld: langdurige mantelzorg voor een familielid, de keuze voor een tweede loopbaan, ingrijpende zorgtaken binnen het gezin en de grote vragen die spelen in het bepalen van je toekomst.”
Dat lijken dus bij uitstek issues waar jij als zakenmama in deze fase van je leven mee te maken kunt krijgen. Hoe fijn is het dan om de tijd te krijgen om hier in alle rust mee om te gaan? Maar het vitaliteitsverlof is ook in te zetten voor minder beladen redenen, zoals een mooie lange reis maken of het doen van vrijwilligerswerk. De motivatie moet je bespreken met je werkgever.
Madelon, werkzaam bij een bank, vertelt: “Zelf heb ik 5 van de ruim 10 weken verlof gereisd, én een deel van de tijd benut om in alle rust met mijn fertiliteitstraject bezig te zijn. Soms is het fijn om dat soort zaken gewoon even voor jezelf te houden. Een collega van mij heeft het vitaliteitsverlof ingezet om eindelijk eens een boek te schrijven, een andere om een creatieve cursus te kunnen doen en weer een andere collega om een tijdje fulltime bij zijn jonge kinderen te kunnen zijn. Het ligt er maar net aan waar jij behoefte aan hebt.”
Of en hoe de werkgever vitaliteitsbeleid inricht, verschilt per branche én per bedrijf. In sommige bedrijven is de vitaliteitsregeling – eigenlijk nog een beetje van oudsher – bedoeld voor oudere werknemers. Terwijl je vroeger nog op je zestigste van je pensioen kon gaan genieten, loopt de pensioenleeftijd steeds verder op. De vitaliteitsregeling was dus aanvankelijk bedoeld om oudere werknemers te ondersteunen, zodat ze het langer doorwerken beter konden volhouden. Niet alleen wat betreft de energie, maar ook de motivatie.
Inmiddels zijn dus steeds meer werkgevers ervan doordrongen dat die benodigde vitaliteit niet leeftijdsgebonden is. Zeker ook werknemers van onze generatie, met die hele ballenbak die omhoog gehouden moet worden, kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken.
In welke branches je recht hebt op vitaliteitsverlof is niet eenduidig. Jouw afdeling Personeelszaken – of de CAO van jouw branche – kan hier vast antwoord op geven. Werkgevers bepalen ook zelf of bijvoorbeeld alleen werknemers met een vast contract hier gebruik van mogen maken, of er pensioenbehoud is, of er gekort wordt op vakantiedagen en of er een terugbetalingsverplichting is als je kort na je verlof uit dienst gaat. Dat zijn in ieder geval mogelijke consequenties waar je rekening mee moet houden.
Kenmerkend voor het vitaliteitsverlof is dat het aaneengesloten opgenomen wordt, dus als een soort sabbatical, maar dan (deels) doorbetaald. In de CAO Banken staat zelfs vermeld dat de werknemer niet mínder dan twee maanden vitaliteitsverlof kan aanvragen. Iedere vaste medewerker kan hier eens in de zeven jaar vitaliteitsverlof aanvragen. Bij banken en verzekeraars ontvangt de werknemer de eerste verlofmaand 70% van het maandinkomen, in de tweede maand 40%.
Er worden in verschillende sectoren en organisaties meerdere termen gehanteerd voor soorten verlof, die deels met elkaar overeen komen. Zo kom je bijvoorbeeld vaak de 80-80-100 regeling tegen (soms met andere percentages), waarbij de werknemer 80% werkt, 80% loon krijgt en 100% pensioenopbouw behoudt. Deze regeling is gericht op oudere werknemers, terwijl het vitaliteitsverlof ook gericht is op jongere generaties. Het zogeheten levensfasebudget, dat toegepast wordt in de kinderopvangbranche en de GGZ, is wel net als het vitaliteitsverlof leeftijdsonafhankelijk, maar kan bijvoorbeeld ook als arbeidstijdverkorting worden toegepast. Kortom: biedt jouw werknemer geen vitaliteitsverlof? Dan zijn er wellicht andere opties vastgelegd óf bespreekbaar.
Het vitaliteitsverlof zou je moeten ondersteunen om je draagkracht in het werk op de lange termijn te vergroten. Een tijdje he-le-maal weg uit de dagelijkse ratrace. Om je te bezinnen, op te laden, of je juist te kunnen focussen op heel iets anders dan werk.
Het doel van het vitaliteitsverlof is dus gericht op duurzaamheid. Maar kan een paar maanden verlof ervoor zorgen dat je er – in het geval van werken bij een bank – weer zeven jaar tegenaan kan? Madelon: “Het is bij mij nu een jaar geleden, en ik heb er nog altijd profijt van. Maar ik denk niet dat ik er zeven jaar op kan blijven teren. Iedere drie, vier jaar vind ik realistischer. Die heerlijke vertraging die ik heb gevoeld tijdens het verlof had ik echt nog nooit eerder ervaren. Het voelde een beetje als een zomervakantie: dat je je als kind een beetje verveelt, maar dan op een positieve manier.”
Heb jij wel eens vitaliteitsverlof aangevraagd of zou je het willen? Deel het in een reactie of via een priveberichtje op Instagram.
Beeldcredits: Yan Krukau via pexels
Na twaalf jaar haar eigen salon te hebben gerund, was Lindsay van der Meijs toe aan iets anders. In deze editie van Zakenmama in the
‘Wat draagt jouw kind zich toch voorbeeldig! Het is zo’n schatje!’ Krijg jij met enige regelmaat zo’n lieve, positieve opmerking als je kind weer naar
Mierzoete schuimpjes, (chocolade) pepernoten en een stukje speculaas: het sinterklaasfeest staat in het teken van zowel cadeautjes als heerlijke lekkernijen. Een zak kruidnoten doet het
Het ultieme momentje voor jezelf, wekelijks in je inbox? Yes! Elke maandag sturen we je 3 bite-sized stukjes content, speciaal voor jou geselecteerd. Perfect voor als je 5 minuutjes voor jezelf hebt op de bank, in bed of – tja, laten we maar gewoon eerlijk zijn ;) – op de wc.
Geen standaard nieuwsbrief, maar elke week jouw portie me-time. Mails om naar uit te kijken, voor en door zakenmama’s.
